29 Aralık 2020
20:20 mükemmel görüntü netliğini ifade ediyor. Bu yüzden de olayları geriye dönük yorumlama böyle adlandırılıyor (’20:20 hindsight’). Gelin 2020’nin son yazısında geride bıraktığımız seneye tam netlikte bakalım ve aklımızda kalan on kavramı hatırlayalım.
PANDEMİ. Şüphesiz yıla damgasını vuran kelime. Resmen Mart ayında ülkemize gelen Korona sağlıktan eğitime, ulaşımdan ticarete her alanı alt üst etti. Umuyoruz ki tıbbi etkileri 2021’de azalacak. Ancak kamunun ekonomideki rolünden çalışma hayatına bakışımıza, pek çok alanda kalıcı izleri olacak.
ZOOM. Dünyada pandeminin yıldızı. Günlük kullanıcı sayısı 10 milyonun altından 300 milyonun üzerine çıktı. Kurucusunun serveti 4 milyar dolardan 18 milyar dolara fırladı. En önemlisi, her türlü online toplantıya isim veren bir ‘jenerik marka’ olma yolunda ilerledi.
EBA. Google’da 2020’de Türkiye’den yapılan aramalarının bir numarası. Milyonlarca öğrenciyi online eğitim ile buluşturan sistem. Binlerce makalenin, yüzlerce konferansın yıllardır anlattığı eğitimde dijital dönüşümün ülkemizdeki sembolü. Kişiye özel müfredat, yapay zekanın yaptığı sınavlar veya yaşam boyu eğitime yönelik bir adım olmasını umuyorum.
HES KODU. EBA’nın kardeşi sayılır. Zaten o da Google’da 2020’de Türkiye’den yapılan ‘nasıl’ aramalarının şampiyonu. Otellerden alışveriş merkezlerine, uçaklardan belediye otobüslerine, her yerde yanımızda olan yeni arkadaşımız. Kalıcı olursa Orwell’in 1984 eserindeki ‘büyük birader’ tartışmalarını getirmesi muhtemel.
GPT-3. Ülkemizde pek konuşulmasa da, Mayıs ayında ilan edilen bu ‘dil üretme sistemi’ müthiş bir adım olarak değerlendiriliyor. 175 milyar dil parametresini barındıran sistem, bir öncekinden 100 kat daha etkili. Yapay zekanın insanı yakalamasında kritik bir dönemeci geçmiş olabiliriz.
NEGATİF FAİZ. 17 trilyon dolarlık (20 adet Türk ekonomisinden fazla) tahvil, negatif faizle işlem görüyor. Almanya, eksi faizden 7 milyar Avro gelir elde etti! Bunun sebebi, üç büyüklerin (Fed, Avrupa ve Japonya merkez bankaları) bilançolarını bir yılda 7 trilyon dolardan fazla (yüzde 50) büyütmesi. İnanılmaz bir para bolluğu var.
BITCOIN. Bu bolluğun neticesini Bitcoin fiyatlarında gördük: 24 saatte yüzde 14’lük artış, 28 bin doları aşma, yıl başından bu yana dolar bazında neredeyse dört katına çıkma vb. Bir haftada değerinin yarısını kaybeden Ripple ise kripto para yatırımların riskini ortaya koydu.
UNICORN. Tek boynuz, yahut değeri milyar doları aşan erken aşama teknoloji girişimi sayısı dünyada 500’ü aştı. 2020’de ülkemiz de Peak Games’in satışıyla ilk resmi unicorn’una kavuştu. Darısı nicelerinin başına!
BIG TECH. Apple, Microsoft, Amazon, Alphabet (Google) ve Facebook’un toplam değeri 12 trilyon dolardan fazla arttı! Bununla beraber hem ABD hem da AB tekelleşme iddialarıyla soruşturmalar başlattı. Büyük teknoloji şirketlerinin rolünü konuşmaya devam edeceğiz.
DÜNYA PENCERESİ. Sene boyu çeşitli konuları işlediğimiz köşemiz!
Hepinize sağlıklı ve mutlu bir yıl diliyorum.